Drodzy Rodzice i Opiekunowie
Dziś coś na temat profilaktyki wzroku. Warto chronić oczy, bo ponad 90% wszystkich bodźców, jakie odbieramy za pomocą zmysłów to są bodźce wzrokowe. A teraz w okresie epidemii coronawirusa , kiedy powinniśmy pozostać w domach, nasze oczy i oczy naszych dzieci są szczególnie narażone na zmęczenie, choćby z tego względu, że więcej, niż zazwyczaj będziemy korzystać z urządzeń ekranowych typu telefon, laptop, tablet itp. Teraz też mamy wyjątkową okazję, aby poobserwować reakcje naszych dzieci podczas odrabiania lekcji, czytania czy zabawy.

mgr Barbara Ostrowska- tyflopedagog/neurologopeda

Jakie objawy i zachowania u dzieci i młodzieży mogą świadczyć o problemach z widzeniem?
– mrużenie oczu
– bóle głowy i oczu
– zamykanie lub zasłanianie jednego oka
– ciągłe lub okresowe uciekanie oka
– pieczenie, łzawienie, swędzenie i pocieranie oczu
– pochylanie głowy lub całego ciała w jedną stronę
– podwójne widzenie
– zamazane widzenie przy obserwacji przedmiotów z bliska lub z daleka
– opóźniony rozwój motoryczny
– trudności w samoobsłudze
– słaba precyzja rąk, trudności z czynnościami manualnymi
– szybka męczliwość podczas prac manualnych
– unikanie gier i zabaw ruchowych
– trudności w wykonywaniu zadań na czas
– częste potykanie się i nieumyślne wpadanie na różne sprzęty
– występowanie opóźnionej reakcji na bodźce wzrokowe
– trudności w śledzeniu ruchomych obiektów
– brak prawidłowej oceny odległości i przybliżanie przedmiotów bardzo blisko
– nadwrażliwość wzrokowa na światło
– zaburzona koordynacja wzrokowo-ruchowa; koordynacja oko-ręka( np. przy kolorowaniu obrazka), oko-noga(np. przy kopaniu piłki), oko-ucho( np. przy rysowaniu wg instrukcji słownej)

Jak problemy z widzeniem przekładają się na problemy szkolne dzieci i młodzieży?
– pogarszająca się czytelność pisma
– obniżony poziom rysunku
– wodzenie nosem po książce lub zeszycie podczas czytania i pisania
– przekręcanie kartki/książki lub poruszanie głową podczas rysowania , czytania, pisania
– szybkie zmęczenie przy czytaniu i słabe umiejętności czytania
– trudności w śledzeniu tekstu podczas czytania i pisania
– pomijanie wyrazów, liter, mylenie liter, gubienie miejsca w wersie podczas czytania co zaburza w znacznym stopniu płynność i tempo czytania
– częste wracanie wzrokiem do przeczytanego fragmentu, słowa
– używanie palca do wskazania czytanego tekstu
– trudności z pamiętaniem przeczytanego tekstu
– obniżony poziom rozumienia czytanego tekstu
– mylenie kolejności np. podczas liczenia i szeregowania
– pisanie liter, cyfr lub innych znaków graficznych w lustrzanym odbiciu
– krótki czas utrzymania uwagi, unikanie aktywności wymagających dłuższej koncentracji wzrokowej
– obniżona pamięć wzrokowa
– popełnianie błędów podczas przepisywania tekstów z tablicy lub z książki
– pisanie pomiędzy liniami, poza liniaturą
– mylenie prawej i lewej strony
– mylenie kierunków góra-dół
– trudności w rozpoznawaniu kształtów
– trudności w wyodrębnianiu elementów z tła
– trudności w odwzorowywaniu prostych figur
– zmienianie odległości trzymanego tekstu podczas czytania
– zamazany obraz po dłuższym wysiłku wzrokowym

Ćwiczenia relaksujące dla oczu :
– mruganie częste i szybkie oczami, co powoduje lepsze ich nawilżenie
– odrywanie wzroku od komputera jak najczęściej i patrzenie w dal, najlepiej na widoki za oknem
– przeciąganie się, po wstaniu z krzesła za pomocą „kocich ruchów”
– ziewanie długie, głośne, przy szeroko otwartych ustach
– opukiwanie okolic oczu opuszkami palców( szczególnie kość nad okiem i pod okiem oraz brwi)
– delikatne masowanie płatków małżowiny usznej(na nich znajdują się miejsca akupunktury dla oczu)
– powtarzanie ruchów naprzemiennych w pozycji stojącej; unosimy prawą rękę i lewą nogę, a następnie lewą rękę i prawą nogę i maszerujemy w miejscu
– w pozycji siedzącej lub stojącej rysujemy palcem wskazującym prawej dłoni( u osób praworęcznych, a lewej u leworęcznych) leżącą ósemkę. Osoba praworęczna zaczyna kreślić ósemkę w lewą stronę ku górze, a osoba leworęczna sama wybiera moment startu, taki, jaki jej odpowiada. Podczas rysowania swobodnie śledzimy ruch palców.
– rysowanie leżącej ósemki przy zamkniętych oczach za pomocą wyobrażonej kolorowej kredki przytwierdzonej do nosa
– nakrywanie oczu splecionymi i rozgrzanymi dłońmi( wystarczy je wcześniej potrzeć). Przy tym ćwiczeniu siedzimy wygodnie przy stole podpierając się łokciami lub leżąc na wznak. Twarz zanurzamy w splecionych dłoniach, a oczy zamykamy. Nakrywanie oczu powinno trwać krótko 5-10 minut, ale warto to robić często. Przy zamkniętych oczach staramy się rozluźnić wszystkie mięśnie i uspokoić oddech.
– wyobrażanie sobie ciemności przy nakrytych oczach; może to być noc, tafla jeziora, czarny materiał.
– wyobrażanie sobie błękitnego nieba nad łąką lub plażą( także przy nakrytych oczach).Z dłońmi na oczach wybieramy się w wirtualną podróż, najlepiej to zrobić słuchając przyjemnej muzyki lub czyjejś opowieści
– siedząc wygodnie w fotelu lub na krześle obrysowujemy za pomocą wyobrażonego ołówka, który jest przedłużeniem naszego nosa, kontury wszystkich rzeczy znajdujących się w pokoju. Robimy to swobodnie kręcąc głową na wszystkie strony i podążając wzrokiem za przedmiotami
– malowanie kształtów na ścianie za pomocą magicznego ołówka przy zamkniętych oczach. Ołówek ma konkretny kolor, który można zmieniać w wyobraźni po zamalowaniu ściany na biało. Rysujemy linie faliste, zygzakowate, spiralne lub konkretne rzeczy np.. dom, kota, słońce itp.
– wodzenie wzrokiem po labiryncie narysowanym na kartce, lub po gałęziach drzew, lub po ścieżkach w ogrodzie

Materiały zebrane i opracowane w oparciu o materiały z konferencji szkoleniowej w S.O.S.W. w Chorzowie oraz na podstawie książki Uschi Ostermeier-Sitkowski pod tytułem „Lepiej widzieć bez i w okularach”